1 Temmuz 2009 Çarşamba

Dinî Gelişim Teorilerine Bir Alt Yapı Olarak Ben Ötesi Psikolojisi

Dinî Gelişim Teorilerine Bir Alt Yapı Olarak Ben Ötesi Psikolojisi

Ben ötesi psikolojisi, psikotik hâllerden uyumsuz davranışlara ve ilhâmatın zirvelerinden muhtelif manevî tecrübelere kadar uzanan bir denklem içinde oluşan, bütün bir insan olma tecrübesinin tetkikine adanmış bir alandır. Bu alan maneviyatı insan tecrübesinin çok kuvvetli bir boyutu olarak tanır ve ona ehemmiyet atfeder.

Maalesef maneviyat, psikolojinin sâir alanlarında hep, limitlerin ötesinde bir bilinmez olarak telakki edilegelmiştir. Geleneksel psikoloji, maneviyatın bir çok insanın hayatındaki potansiyel etkisini ciddi derecede küçük görmüşlerdir. Manevî rehberlik, psikolojinin bilgi ve görüşlerinden istifade edilebilir. Öte yandan, manevî rehberlik ve benötesi psikolojisi, yekdiğerinin tamamlayıcısıdır.[1]

Benötesi psikolojisinin vücûda gelmesini tetikleyen ana unsurlardan bir tanesi, Abraham Maslow’un kendini gerçekleştiren[2] kişiler hakkındaki araştırmasıdır. Maslow, maneviyatın sıhhat ve afiyetimizin devamı için gereken çok temel bir unsur olduğunu söylüyordu: “Aşkınlık ve benötesi olmazsa hepimiz hasta, saldırgan ya da ümitsiz ve duyumsamaz oluruz.” [3] diyor. Benötesi açısından bakacak olursak, manevî rehberlik ruhu gıdalandırır ki ruhu beslemek, kimsenin yerine başka bir şey ikame edemeyeceği bir ihtiyaçtır.

Benötesi psikolojisi karmaşık ve çok boyutludur. Benötesi psikolojisinin muhtelif unsurlarını[4] şu şekilde ele almamız mümkündür:

1- Benötesi psikolojisi bir sağlık psikolojisi ve insan potansiyelidir. İnsan psikopatolojisini tanıyıp ona hitap ederken insan ruhu modelini, hastalıklı veya rahatsız bir bünyeye dayanarak inşa etmez. İnsanı en iyi ihtimalle aslı bozuk bir nevrotik olarak tanımlamak yerine; büyük insanların geçtiği kemâle ulaşmayı amaçlayan ve bu uğurda çabalayan bir tekâmül platformuna koyar.

2- Benötesi bir modern zaman uydurması olmaktan ziyade, binlerce yıldır insanları peşinden koşturan mistik deneyimler, manevî disiplinler ve Şamanist şifa bulma yöntemleri aynı zamanda benötesi psikolojisinin de ilgi odakları arasındadır.

3- Benötesibir derinlik psikolojisidir, Freud ve halefleri olan Jung, Rank ve Reich tarafından ortaya konulan terapi akımının bir parçasıdır.

4- Benötesi psikolojisi, insan kişiliğini kendi içinde bir sınır ve son olarak görmez. Buna göre, kişisel davranış tarihimiz ve bunun neticesinde husule gelen karakter motifleri ve meyiller, benötesi özümüzü tamamen kaplayan kara bir örtü olarak temayül ederler. Bu yüzden, varlığımıza düşen en uygun rol, şeffaf bir pencereye dönüşmek ve derûnunda mündemiç olan ilâhî nefha doğrultusunda o nefesin sahibine ibadet, yani kulluk etmektir.

5- Benötesi psikolojisi, bir insan terekkiyatı psikolojisidir. Gelişimci psikologlar olarak bizler daimi bir terakkiyat düzlemi olduğu gerçeğini tanırız. Her kişinin özünde var olan potansiyeli açığa çıkarmak yolunda atılacak adımı normal diyebileceğimiz insanlar atarlar. Böylece onlarda sağlam bir nefis telakkisi oluşmaya başlamış ve kişilikleri de gerektiği şekilde vazife görmeye başlamıştır. Bu noktada benötesi psikolojisi, insan terakkiyatının ileriki menzillerine hitap ederek geleneksel psikolojinin çok ötesine gider.

6- Benötesi psikolojisi insana bir bütün olarak yaklaşır. İnsanın zekâî, hissî, ruhî, maddî ve sosyal melekeleri ve üretkenlik özelliğinde dengeli bir gelişmeye zemin hazırlama amacını güder.

7- Benötesi psikolojisi, kişiselden benötesine geçiş yapan bir psikolojidir. Beşeriyetimizi her açıdan ele alan çok hususi bir çalışma sürecini işaret eder ve amacı, içimizdeki ilâhi merkezi tanıma hâline terfi etmektir.

8- Benötesi psikolojisi 21. yüzyılın psikolojisidir. Genel-geçer psikoloji akımları tarafından henüz tanınmıyor olsa dahi bentesi, psikolojide geleceğin standardıdır. Benötesi psikolojisi önceki psikoloji dallarından hem değişik bakış açıları devşirir hem de bazı hususlarda onların bir uzantısı gibi davranır.

9- Benötesi psikolojisi, bilincin farklı hâl ve makamlarını inceler. Rüyâ öremek, hipnotik trans, dua, namaz ve bazı şeyleri uyanıkken müşahede edebilme gibi değişik hallerin kendi içlerinde alt kademeleri, kendilerine münhasır dinamikleri ve hakikatleri olduğu gerçeğini tanır.

10- En basit tarifle benötesi psikolojisi, maneviyat psikolojisidir. İnsanın şehvet ve gazaba mütemayil olduğu gibi Yaratıcı’ya tekarrüb etme ve O’nunla tevhîd halinde olma potansiyelini taşıdığını da ikrar eder.[5]


http://talhasoylemez.blogspot.com/

TALHA SÖYLEMEZ

[1] Robert Frager, Menevî Rehberlik ve Benötesi Psikolojisi Üzerine Paylaşımlar, çev. Ömer Çolakoğlu, Kaknüs Yay., İstanbul 2009, s. 11-12

[2] Kendini Gerçekleştirme: A. Maslow’a göre, bireyin yetenekli, beceri ve potansiyellerini fiziksel, sosyal, zihinsel ve duygusal ihtiyaçları doğrultusunda ideal anlamda bütünleştirerek maksimum öz-gerçekleştirme düzeyine ulaşacak şekilde kullanması, Maslow’un öngördüğü bu düzey, ihtiyaçlar hiyerarşisindeki beş ihtiyacın üstündedir ve ancak diğer bütün ihtiyaçlar gereğince karşılandıktan sonra gerçekleşebilir. Maslow’a göre tarihte bu düzeye çok az insan ulaşabilmiştir.

[3] Frager, Menevî Rehberlik ve Benötesi Psikolojisi Üzerine Paylaşımlar, s. 12

[4] Benötesi Psikolojisi Enstitüsünün ilk mezunlarından Dr. Robert Hutchins’in benötesi psikolojisi tanımı doğrultusunda ele alınmıştır.

[5] Frager, Menevî Rehberlik ve Benötesi Psikolojisi Üzerine Paylaşımlar, s. 13-16

Hiç yorum yok:

HOŞGELDİNİZ....

BİLMEZ Kİ SORSUN, SORMAZ Kİ BİLSİN...
SORSA BİLİRDİ, BİLSE SORARDI...